تبیین نسبت تخیل هنری با سمبولیسم دینی در دیدگاه کالریج

یکی از کسانی که نظریه تخیل را در دوره رمانتیسم تثبیت نمود، ساموئل کالریج است. وی با تمایز میان خیال و تخیل، به رابطه تخیل هنری با زبان نمادین و سمبولیسم هنری پرداخته و تخیل را واجد خصلتی الوهی دانسته، مدعی است طبع معنوی انسان در تخیل او محقق می‌شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، در صدد است ضمن تبیین نظریه کالریج، کاستی های دیدگاه او را مورد بررسی قرار داده، به این پرسش پاسخ دهد که چه نسبتی بین تخیل هنری با رمزپردازی و زبان نمادین در هنر دینی وجود دارد؟ در نگاه کالریج، کنش اندیشیدن با نیروی ذهنی و میانجی به نام تخییل صورت می پذیرد؛ این قوه بسان خدای متلون تلاش می‌کند تا اندیشه را با عالی‌ترین شکل، در قالب سمبول‌ها ارائه نماید. در نتیجه تخیل هنری کنشی خلاقانه، شبیه کار خداوند است. هر چند هنرمند تنها قادر است به مدد سمبولیسم امر بی‌کران و نامحدود را در گستره‌ای محدود بازنمایی کند.